Odroczenie wykonania kary

Odroczenie wykonania kary jest uprawnieniem, z którego może skorzystać osoba skazana, pod warunkiem, że nie rozpoczęła ona wykonywania kary.

W przypadku kary pozbawienia wolności oznacza to, iż osoba skazana nie została przyjęta do zakładu karnego, natomiast w przypadku kary ograniczenia wolności oznacza to np., iż osoba skazana nie rozpoczęła jeszcze wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne, czy też nie nastąpiło potrącenie części z wynagrodzenia za pracę.

W przypadku, gdy nastąpiło rzeczywiste przystąpienie do wykonania kary, skazany może wystąpić z wnioskiem o udzielenie przerwy w wykonaniu kary.

Wniosek o odroczenie wykonania kary składa się do sądu, który wydał wyrok w pierwszej instancji.

 Odroczenie kary pozbawienia wolności

Fakultatywne odroczenie wykonania kary, o którym mowa w art. 151 k.k.w., może wystąpić w szczególnie uzasadnionych przypadkach, zarówno z przyczyn leżących po stronie skazanego (na okres do 1 roku), jak i z przyczyn od niego niezależnych (na okres do 2 lat).

Pierwsza grupa przesłanek, których zaistnienie stanowi podstawę do ubiegania się o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności przez sąd, jest tożsame z przesłanką fakultatywną odroczenia wykonania kary ograniczenia wolności, albowiem chodzi o sytuację, gdy „natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki”, z tym, że w przypadku odraczania kary pozbawienia wolności, pojęcie „ciężkich skutków” nie jest wykładane przez sąd w sposób ścieśniający, tak jak przy odraczaniu kary ograniczenia wolności.

I tak, pod pojęciem „ciężkich skutków dla skazanego”, uprawniających do złożenia wniosku o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności, kwalifikuje się:

– chorobę skazanego, inną niż choroba psychiczna i inna ciężka choroba, określona w art. 150 k.k.w.;

– zdarzenie losowe, które wymaga podjęcia natychmiastowych działań, celem eliminacji skutków;

– dokończenie istotnej dla skazanego pracy, w tym prac związanych z budową domu, umowy o dzieło, prac sezonowych, prac polowych;

– zakończenie kuracji leczniczej przez skazanego;

– konieczność uregulowania przez skazanego spraw osobistych, majątkowych, zawodowych;

– konieczność przystąpienia do ważnych egzaminów, które kończą pewien cykl kształcenia.

Pod pojęciem „zbyt ciężkich skutków dla rodziny skazanego” kryje się natomiast:

– konieczność zapewnienia opieki nad członkiem rodziny, ze względu na jego wiek, chorobę lub kalectwo, pod warunkiem, że opieki tej nie mogą zapewnić inne osoby;

– konieczność znalezienia dla dzieci właściwej opieki i podjęcia działań z tym związanych;

– konieczność umieszczenia chorego członka rodziny w szpitalu lub domu opieki i podjęcie działań z tym związanych.

Zaistnienie jednej z powyżej opisanych, w pierwszej grupie, przesłanek umożliwia odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności na okres do 1 roku.

Z tym że, w przypadku:

– skazanej kobiety ciężarnej lub

– skazanej osoby samotnie sprawującej opiekę nad dzieckiem,

okres odroczenia wykonania kary jest dłuższy i może wynieść aż 3 lata po urodzeniu dziecka.

Druga grupa przesłanek, których zaistnienie stanowi podstawę do ubiegania się o odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności przez sąd, odnosi się do sytuacji, gdy „liczba osadzonych w zakładach karnych lub aresztach śledczych przekracza w skali kraju ogólną pojemność tych zakładów”.

W tym wypadku, zaistnienie jednej z powyżej opisanych przesłanek umożliwia odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności na okres do 2 lat.

Wyjątek:

Orzekanie o odroczeniu w przypadku przeludnienia nie ma zastosowania do:

– skazanych wobec których orzeczono karę przekraczającą 2 lata pozbawienia wolności

– skazanych za przestępstwa z użyciem przemocy lub groźby jej użycia

– skazanych, w warunkach recydywy szczególnej jednokrotnej i wielokrotnej

– skazanych w związku z przestępczością zawodową, zorganizowaną, przestępczością o charakterze terrorystycznym

– skazanych za przestępstwa określone w art. 197-203 k.k., popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych.

Oczywiście, tak jak w przypadku kary ograniczenia wolności, odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności może zostać udzielone kilkakrotnie, z tym, że łączny okres odroczenia, który rozpoczyna swój bieg od dnia wydania pierwszego przedmiotowego postanowienia, nie może przekraczać 1 roku lub 3 lat (po urodzeniu dziecka).

Co istotne, w przypadku odroczenia kary pozbawienia wolności (zarówno z uwagi na pierwszą, jak i drugą grupę przesłanek), sąd może zobowiązać skazanego do określonego postępowania, nakładając na niego m.in. obowiązek podjęcia pracy zarobkowej, poddanie się leczeniu lub rehabilitacji.

Obligatoryjne odroczenie wykonania kary, o którym mowa w art. 150 § 1 k.k.w., następuje w wypadku „choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonanie tej kary”.

Pod pojęciem „ciężkiej choroby psychicznej” należy rozumieć taki stan skazanego, przy którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać jego życiu lub też spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo.

Z kolei „inna ciężka choroba” może odnosić się do chorób psychicznych, które nie zostały uznane za ciężkie, jak również może obejmować inne zakłócenia czynności psychicznych.

W każdym jednakże przypadku, decydujący będzie stan kliniczny skazanego, oraz ustalenie, iż dana choroba uniemożliwia skazanemu wykonywanie kary, chociażby w warunkach szpitala więziennego.

W tym przypadku, czas na jaki następuje odroczenie zdeterminowany jest czasem ustania przeszkody, z tym, że w przypadku, gdy rzeczona choroba będzie trwała przez długi okres czasu, będzie miała charakter przewlekły, a tym samym uniemożliwi prowadzenie postępowania przygotowawczego, sąd zawiesi przedmiotowe postepowania. trwania służby wojskowej i trwa do jej ukończenia.

Zaleta – warunkowe zawieszenie wykonania kary

Przy odraczaniu wykonania kary pozbawienia wolności istotne znaczenie ma instytucja warunkowego zawieszenia wykonania kary.

Skazany może z niej skorzystać pod warunkiem, że:

– kara pozbawienia wolności nie przekracza 2 lat

– odroczenie wykonania kary trwało przez okres co najmniej 1 roku.

Następuje wówczas ponowna ocena zachowania skazanego, w tym ustalenie, czy warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności pozwoli na osiągnięciem wobec skazanego celów kary, w szczególności, czy pozwoli na zapobieżenie powrotowi do przestępstwa.

Wada – odwołanie odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności:

Odroczenie kary pozbawienia wolności może zostać odwołane.

Przesłanki, które umożliwiają sądowi penitencjarnemu na skorzystanie z instytucji odwołania, to:

– ustanie przyczyny, w wyniku której udzielone zostało odroczenie

– niekorzystanie przez skazanego z odroczenia w takim celu, w jakim odroczenie zostało udzielone

– dokonanie rażącego naruszenia porządku prawnego przez skazanego

– niewykonywanie obowiązków do których skazany został zobowiązany przez sąd.