Jak wystąpić o zachowek?

Zachowek to uprawnienie, które ma na celu ochronę spadkobierców ustawowych na wypadek, gdy spadkodawca w testamencie postanowił przekazać spadek osobom spoza grona spadkobierców ustawowych. W takich sytuacjach pokrzywdzony spadkobierca może wystąpić z pozwem o zachowek.

Uprawniony do zachowku może żądać zapłaty określonej sumy pieniężnej od osób, które zamiast niego uzyskały prawa do spadku. Zachowek ma zrekompensować ekonomiczny interes spadkobiercy, a nie pozwala na uzyskanie ze spadku konkretnych przedmiotów.

Zachowek przysługuje dzieciom i wnukom, a także rodzicom i małżonkowi spadkodawcy.

Oczywiście najlepszym rozwiązaniem pod względem ekonomicznym jak i czasowym jest wystąpienie z wnioskiem o zapłatę do spadkobierców, jednak nie zawsze możliwe jest ugodowe rozwiązanie tej kwestii.

Roszczenie o zachowek może być dochodzone przed sądem w drodze powództwa o zapłatę zachowku. Powodem jest spadkobierca ustawowy pozbawiony dziedziczenia na skutek spadkobrania testamentowego, natomiast pozwanym jest spadkobierca testamentowy. Przy wnoszeniu pozwu należy pamiętać o uiszczeniu opłaty od pozwu oraz o tym, że pozew należy wnieść do sądu właściwego ze względu na miejsce otwarcia spadku – niewłaściwe określenie sądu spowoduje, że nasz pozew zostanie przekazany do sądu właściwego – to opóźni rozpoznanie sprawy. Ponadto, należy w pozwie oznaczyć wartość przedmiotu sporu. Pozew o zachowek, jak każdy inny pozew musi ponadto zawierać uzasadnienie, a także wnioski dowodowe.

Jak obliczyć zachowek?

Należy rozpocząć od ustalenia udziału przysługującego uprawnionemu w spadku w przypadku dziedziczenia ustawowego. Następnie należy ustalić substrat zachowku, a kolejne zbadać, czy uprawniony do zachowku jest w grupie uprzywilejowanej co do jego wysokości, a na samym końcu należy dokonać zestawienia wszystkich wielkości.

Do substratu zachowku wliczamy czynną wartość spadku, czyli wartość aktywów pomniejszoną o wartość pasywów – długów spadkowych. Należy wskazać, że do czystej wartości spadku należy doliczyć wartość niektórych darowizn, które spadkodawca uczynił przed śmiercią, a także ustanowionych w testamencie zapisów windykacyjnych.

Kto jest uprawniony do wyższego zachowku?

Co do zasady uprawnionemu do zachowku przypada ½ tego, co otrzymałby na skutek dziedziczenia ustawowego. Jest jednak grupa osób uprawnionych do zachowku, która może uzyskać go w wyższej wysokości. Osoby te mogą żądać zachowku w wysokości 2/3 przysługującego im udziału w razie dziedziczenia ustawowego.

Do grupy osób uprzywilejowanych zaliczamy:

• Zstępnych, których są małoletni – liczy się chwila otwarcia spadku (czyli śmierci spadkodawcy);
• Osoby trwale niezdolne do pracy zarobkowej – legitymujące się oświadczeniem o trwałej niezdolności do pracy.

Wezwanie do zapłaty zachowku

Przed wniesieniem pozwu o zachowek należy wysłać do dłużnika wezwanie do zapłaty zachowku. W treści wezwania do zapłaty zachowku należy wyjaśnić dlaczego występujemy z tych żądaniem. Ponadto, należy wskazać kwotę, jakiej się domagamy i wyznaczyć odpowiedni termin na jej zapłatę wraz ze wskazaniem sposobu zapłaty.

Przedawnienie roszczenia o zachowek

Roszczenie o zapłatę zachowku, jak każde roszczenie majątkowe ulega przedawnieniu. Po upływie okresu przedawnienia dłużnik może uchylić się od spełnienia tego świadczenia.

Roszczenia o zapłatę zachowku przedawniają się po upływie 5 lat. Gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu okres 5-letni liczy się od dnia otwarcia spadku. Natomiast, gdy spadkodawca sporządził testament termin 5-letni liczy się od chwili ogłoszenia testamentu. Ogłoszenia testamentu dokonuje Sąd lub notariusz.

Wyjątek dotyczy roszczeń o zachowek, których termin przedawnienia rozpoczął bieg przed 23 października 2008 roku. Wówczas roszczenie o zachowek przedawniło się po upływie 3 letniego terminu przedawnienia.